Zwierzę, którym jesteś. Znak 2015, 720
Pytanie o status zwierzęcia jest być może jednym z najistotniejszych, które musi sobie zadać współczesna filozofia. Okazuje się bowiem, że różnica między człowiekiem a zwierzęciem (czy szerzej: między tym, co ludzkie i nieludzkie) nie jest trwała, niepodważalna i wieczna. Wprost przeciwnie – „zwierzęcość” destabilizuje dotychczasowe rozumienie podmiotu, prowokuje przesunięcie granic humanizmu, rozbija oczywistość Homo sapiens.
Czy wyrzucone niegdyś na marginesy antropologii zwierzę nie wzbogaca międzygatunkowej wspólnoty, a tym samym człowieka? Jak szanować ludzko-nieludzką różnicę i różnorodność? Dlaczego traktowanie nieludzi na równych (z ludzkimi) prawach jest wizją utopijną? Jakim językiem mówić w imieniu tych, których języka człowiek nie potrafi zrozumieć?
Nadanie zwierzętom pozaludzkim statusu osoby stawia nas w centrum pytań o podmiotowość. Kwestię tę w najnowszym numerze miesięcznika „Znak” podejmują znakomici autorzy: Andrzej Elżanowski bada różnice między podmiotami osobowymi i nieosobowymi, Jacques Derrida zastanawia się nad coraz mniej wyraźną granicą między człowiekiem a zwierzęciem, Zbigniew Mikołejko opowiada o doświadczeniach cierpienia i śmierci, które łączą ludzi i zwierzęta w sposób niepodważalny. Wątki te dopełniają głosy Miry Marcinów na temat szalonych zwierząt i Krzysztofa Koransa o szympansach, bonobo i Homo sapiens.
Prawo do zabijania. Znak 2013, 694 (3)
Zeszyt znaku poświęcony jedzeniu mięsa. Z jedzeniem mięsa wiązała się niegdyś wina, którą pozwalał wyrazić i poniekąd zmazać rytuał. Dziś znika nam ona sprzed oczu tak jak zabijanie zwierząt, będące obecnie zaawansowanym technologicznie procesem przemysłowym. Czy mięsożerność przystoi jeszcze współczesnym ludziom? Piszą: Siemienowicz, Szyjewski, Paziński.
Salij, Jacek. Gwiazdy ludzie zwierzęta. W Drodze, 2009
Czy człowiek pochodzi od małpy, czy od Boga? Jaki był początek i jaki będzie koniec świata? Czy świat jest dobry? Czy istnieją cywilizacje pozaziemskie? Jak oceniać zabijanie zwierząt? Czy w niebie będą zwierzęta?
Takie tematy podejmuje w swojej nowej książce o. Jacek Salij. Odwołując się do wielkich mistrzów myśli chrześcijańskiej jak i współczesnych doświadczeń autor pomaga na nowo przemyśleć podstawowe pytania dotyczące świata, natury, Bożego planu i miejsca człowieka w stworzeniu.
Darwin, Karol. Wyraz uczuć u człowieka i zwierząt.
Wyraz uczuć u człowieka i zwierząt jest jednym z ostatnich i najlepszych dzieł Darwina, w którym otwarcie i bez strachu używa już słowa ewolucja i pisze o bezpośrednim pochodzeniu człowieka od małpy. Jest to pierwsza na świecie poważna rozprawa o ekspresji emocji z licznymi przykładami i bogactwem opisu. Poprzez powracanie do ewolucji Darwin próbuje znaleźć uzasadnienie ruchów mimicznych. Każde podjęte zagadnienie omawia możliwie najbardziej dogłębnie, analizuje plusy i minusy przyjętego sposobu rozumowania, cytuje swoich zwolenników i przeciwników, a niejednokrotnie z rozbrajającą szczerością przyznaje, że nie jest w stanie wysnuć ostatecznego wniosku, pozostawiając czytelnika ze swoimi wątpliwościami i rzetelnie zebranymi argumentami obu stron. Precyzyjnie opisuje niezwykle silną więź człowieka z przyrodą, który jest jej integralną częścią, podobnie jak zwierzęta.
Książka ta stała się kamieniem milowym w badaniach nad biologicznym mechanizmem kreowania emocji. Prowadzone obecnie analizy rzucają nowe światło na naturę zwierzęcych uczuć. Dziś już wiemy, że mózg człowieka i innych ssaków zbudowany jest z tych samych struktur. Dlaczego więc zwierzęta nie miałyby odczuwać podobnych do człowieka emocji?
Paul Waldau. Prawa zwierząt. Co każdy powinien wiedzieć. PWN 2021
Książka jest przystępnym wprowadzeniem w złożoną problematykę praw zwierząt w wymiarach moralnym, społecznym, prawnym i politycznym. Profesor Paul Waldau, etyk oraz specjalista w zakresie antrozoologi i praw zwierząt, udziela odpowiedzi na ponad 100 pytań, takich jak:
Czy troska o prawa zwierząt jest zjawiskiem nowym?
Co wiemy na temat bytu zwierząt?
Dlaczego i w jaki sposób dzielimy zwierzęta na towarzyszące, laboratoryjne, wykorzystywane do rozrywki, wykorzystywane do produkcji pożywienia oraz zwierzęta dzikie?
Jaki jest status i jak są traktowane zwierzęta w każdej z tych kategorii?
Czy hodowla przemysłowa stwarza zagrożenie dla środowiska?
Czym prawa moralne różnią się od praw ustawowych?
Czy ochrona zwierząt występuje we wszystkich kulturach?
Jak z punktu widzenia zwierząt wyglądają współczesne realia polityczne?
W jakim stanie jest dziś ruch na rzecz ochrony zwierząt?
Jakie są perspektywy na przyznanie zwierzętom praw ustawowych?
Co powinniśmy sądzić o cyrkach i zoo w kontekście praw zwierząt?
Które zwierzęta są inteligentne albo samoświadome?
Czy zwierzęta odczuwają emocje?
Kim są najważniejsze postacie ruchu na rzecz praw zwierząt?
Jak wygląda przyszłość praw zwierząt?
Tokarczuk, Olga. Czuły narrator. Rozdział: Maski zwierząt. Wydawnictwo Literackie, Kraków 2021
Rozdział pt. Maski zwierząt w zbiorze esejów mówi o stosunku ludzi do zwierząt.
Singer, Peter. Wyzwolenie zwierząt.
Wznowienie klasycznej książki - biblii obrońców praw zwierząt – ze wstępem Yuvala Noaha Harariego, autora "Sapiens", oraz wprowadzeniem Dariusza Gzyry, współzałożyciela Stowarzyszenia Empatia.
Zdziechowski, Marian. O okrucieństwie. Znak 1993
Książka przypomnianego po raz pierwszy po wojnie wybitnego uczonego i myśliciela dotyczy niepokojącego go przez lata fenomenu okrucieństwa, rozumianego metafizycznie i zarazem najzupełniej dosłownie - jako zadawanie tortur cielesnych. Wśród omawianych tematów znajdują się m.in. zagadnienia takie jak inkwizycja, demonologia, polowanie na czarownice, ostra krytyka przeszłości Kościoła, zagłada katarów, problem kary śmierci, zabijanie zwierząt itp." Pierwsze wydanie 1928
Bresing, Karsten. Rozmowa ze zwierzętami. Amber 2018
KARSTEN BRENSING, biolog morski i doktor etologii, w Misterium życia zwierząt pokazał zadziwiające bogactwo przeżyć i emocji zwierząt – niewiarygodne praktyki seksualne, imprezowanie, myślenie abstrakcyjne, uczucia i marzenia.
W tej książce przedstawia komunikację zwierząt i ludzi, i interpretuje ją na nowo z perspektywy najnowszych badań naukowych - od próby nauczenia delfinów angielskiego, przez konwersację z szympansami, po logiczne dialogi z papugami używającymi 200 słów.
Brensing, Karsten. Misterium życia zwierząt. Amber 2018
Na podstawie najnowszych badań naukowych i własnego doświadczenia w pracy ze zwierzętami Karsten Brensing, biolog morski i doktor etologii, odkrywa przed nami niezbadane tajemnice życia zwierząt.
Jonathan Safran Foer. Zjadanie zwierząt. Wyd. Krytyki Politycznej, 2019
Gdy Jonathanowi Safranowi Foerowi urodził się syn, chciał się dowiedzieć, jak powinien go karmić i czym naprawdę jest mięso. Skąd pochodzi? Jak się je produkuje? Jak traktowane są zwierzęta i czy to ważne? Jak zjadanie zwierząt wpływa na gospodarkę, społeczeństwo i środowisko? Wyniki tego śledztwa sprawiły, że stanął twarzą w twarz z rzeczywistością, której jako obywatel nie mógł zignorować, a jako pisarz nie mógł przemilczeć.